Karaçukur havzasının (Abşeron Yarımadası-Azerbaycan) petrol potansiyeli

Abstract

Dünya'nın en eski petrol üreticisi ve ihracatçısı olan Azerbaycan, yeraltı kaynakları bakımından çok zengin bir ülkedir ve en büyük yeraltı zenginliği petrol olup, ülke arazisinin %70'i petrol yönünden yüksek potansiyele sahiptir. Özellikle Abşeron Yarımadası'nda 1800'lü yıllardan itibaren tespit edilen petrol havzalarından büyük ölçüde petrol çıkarılmaktadır. Abşeron Yarımadası'nın en zengin petrol havzalarından biri olan Karaçukur havzasının jeolojik yapısında Neojen ve Pliyosen yaşlı çökeller yer almaktadır. Fakat, yüzeyde Pleistosen çökelleri de görülmektedir. Güncel (Holosen) sedimanlar ise nispeten derin çökellerden ve tuz katmanlarından oluşan alanlarda yayılmıştır. Karaçukur kıvrımı tektonik açıdan nispeten derin gömülmüş kırıklı antiklinal yapıya sahip olup, Sarıkayabaşı-Şahdeniz antiklinal bölgesi içerisinde yerleşmektedir. Havzanın petrol ve gaz potansiyeli esasen Mehsuldar Kat formasyonu çökelleri ile ilgilidir. Petrol potansiyeli havzanın Surahanı formasyonundan aşağıda tüm kumlu ve kumlu-siltli zonlarda tespit edilmiştir. Havzada gaz potansiyeli diğer formasyonlara nisbeten Kırmeki formasyonunda daha yüksek oranda görülmektedir. Havza, endüstriyel öneme sahip kaliteli bir petrol potansiyeline sahiptir. Karaçukur havzasında bulunan petrolün yoğunluğu düşük olduğu için hafif petrol sınıflamasına dahil edilmektedir.

Azerbaijan is world's oldest oil producer and exporter, and 70% of its land has very high petroleum potential. It is very rich in terms of underground sources. Especially in the Absheron Peninsula, large scale of Petroleum is being extracted, since the discovery of Petroleum basins in1800's. Qarachukur basin is one of the richest oil basins in the Absheron Peninsula, Neogene and Pliocene sediments are observed in its general geological structure. However, Pleistocene sediments are also observed on the surface. Current (Holocene) sediments are relatively more spread in the areas that consist of deep sediments and salt layers. Qarachukur fold's structure is relatively deeply buried, fractured and has an anticlinal shape in terms of tectonics. It is located within the anticline region of Sarikayabashi-Shahdeniz. Basin's oil and gas potential is mainly related to the "Mehsuldar Kat" formation sediments and its oil potential has been detected in all sandy and sandy-silt zones below the Suraxani formation. But the gas potential of the basin is relatively higher in the "Kirmeki" formation. The basin has a high-quality petroleum potential which has a great industrial importance. Since the density of petroleum in the Qarachukur basin is low, it is considered in light petroleum classification.