Atık ısının kalina çevrimleri ile geri dönüştürülebilirliğinin hesabı, enerji ve ekserji analizi
Künye
Öksel, C. (2023). Atık ısının kalina çevrimleri ile geri dönüştürülebilirliğinin hesabı, enerji ve ekserji analizi. (Doktora tezi). İskenderun Teknik Üniversitesi / Lisansüstü Eğitim Enstitüsü / Makine Mühendisliği Ana Bilim Dalı, Hatay.Özet
Atık ısıyı elektriğe dönüştürmek, enerji verimliliğini artırma ve çevresel etkileri azaltma
konusundaki muazzam potansiyeli nedeniyle bilim adamlarının yıllardır ilgisini çekmiştir. Kayıp
enerjiyi geri kazanmak için çok sayıda uygulama olsa da bunlar genellikle gerçek dünyada bir
etki yaratacak kadar verimli veya ucuz değildir. Bu çalışmanın amacı, Hatay'da faaliyet gösteren
atık geri dönüşüm fabrikası için bir ısı geri kazanım sistemi geliştirmektir. Kombine bir ısı ve
güç motorundan çıkan (CHP) egzoz gazını ve ceket suyu atığındaki ısıyı çıkarmak için Kalina
Çevrimi (KC) Organik Rankine Çevrimi (ORC) ile birleştirilmiştir. KC'de çalışma sıvısı olarak
çeşitli konsantrasyonlarda amonyak-su karışımı seçilirken, ORC için sırasıyla R123, R236ea ve
R124 seçilmiş ve test edilmiştir. Çalışma sıvılarının seçimi, diğer çalışma sıvısı seçenekleri daha
fazla araştırılmadan, küresel ısınma (GWP) ve ozon tabakasını inceltme potansiyeli (ODP) gibi
belirli çevresel etkilere dayalı olarak yapılmıştır ve bu çalışmanın bir sınırlaması olarak kabul
edilebilir. Kütle oranı, türbin giriş basıncı ve giriş sıcaklığı gibi KC parametrelerinin optimal
değerleri sırasıyla %90, 430 ◦C ve 90 bar olarak bulunmuştur. KC, daha sonra, üç farklı çalışma
sıvısı kullanılarak ORC ile birleştirilmiştir ve R123 akışkanın en iyi sonuçları verdiği
görülmüştür. Kombine çevrimin net gücü, ekserjisi ve ısıl verimi sırasıyla 211.03 kW, %52.83
ve %26.50 olarak hesaplanmış ve geri ödeme süresi ise 4,2 yıl olarak tahmin edilmiştir.
Çalışmayı daha ileri seviyeye taşımak adına mevcut kombin çevrim R123 ve R600a çalışma
akışkanları kullanılarak optimize edilen entegre CO2 ve ORC kombin çevrimi ile de net güç,
termal ve ekserji verimleri açısından da mukayese edilmiştir. Elde edilen sonuçların
uygulanabilirlik alanının burada incelenen iklim koşulları ile sınırlı olduğu unutulmamakla
beraber KC ve ORC kombinasyonunun atık ısı enerjisinin geri kazanılması için verimli bir
şekilde kullanılabileceği sonucuna varılmıştır. Converting waste heat into electricity has captured the interest of scientists for years because of
its enormous potential to improve energy efficiency and to lessen environmental impacts. While
there are numerous applications to recover lost energy, they are often not efficient or cheap
enough to make a real-world impact. The aim of this study is to develop a heat recovery system
for the waste recycling factory operating in Hatay, Turkey.
We combined the Kalina Cycle (KC) with the Organic Rankine Cycle (ORC) to extract exhaust
gas and jacket water waste heat from a combined heat and power engine (CHP). An ammonia–
water mixture was selected as the working fluid in KC, while R123, R236ea and R124 were
chosen and tested for the ORC. The selection of working fluids was made based on certain
environmental impacts such as global warming potential (GWP) or ozone depletion potential
(ODP), without further exploring other working fluid options, which could be considered a
limitation of this study.
The optimal values of KC parameters, including mass fraction, turbine inlet pressure and inlet
temperature, were found to be 90%, 430 _C and 90 bar, respectively. The KC was then combined
with the ORC using three different working fluids, among which R123 yielded the best results.
The net power, exergy and thermal efficiency of the combined cycle were calculated as 211.03
kW, 52.83% and 26.50%, respectively, while the payback period was estimated to be 4.2 years.
In addition to this, system is also compared with combined CO2 and ORC which uses R123 and
R600a as working fluids in terms of net power, thermal and exergic efficiencies in order to
improve the study. It should be noted that the applicability domain of the obtained results is
limited to the climate conditions studied here. We concluded that the combination of the KC and
ORC can be efficiently used for the recovery of waste heat energy.