İş kazası ile insani gelişmişlik endeksi ve alt bileşenleri arasındaki ilişkinin incelenmesi: Seçilmiş OECD ülkelerinde bir uygulama

Abstract

Toplum, kültürel, ekonomik ve sosyal ilişkilerle birbirlerine bağlanmış insanlar bütünüdür. Çalışanlar için iş ve iş hayatı bu ilişkilerin merkezinde yer alır. Bu nedenle İş Sağlığı ve Güvenliği bütün toplumlar için çok önemlidir. Ülkelerin sosyo-ekonomik gelişmişliği ile İş Sağlığı ve Güvenliği arasında güçlü bir ilişki vardır. İş Sağlığı ve Güvenliği bilincinin yüksek olduğu ülkelerde iş kazaları daha az yaşanmakta ve/veya iş kazaları sonucu daha az kazazede hayatını kaybetmektedir. İş kazası sayıları ülkelerin gelişmişliklerinin bir göstergesi olarak kullanılabilir. Bununla birlikte İnsani Gelişme Endeksi (Human Development Index, HDI)’de yine ülkelerin gelişmişliğinin göstergesi olarak kullanılmaktadır. HDI’nın değerinin artması daha uzun ve daha sağlıklı bir yaşam, bilgili olmak ve iyi bir yaşam standardına sahip olmak anlamına gelmektedir. HDI’nın sağlık, refah ve eğitim olmak üzere üç alt boyutu mevcuttur. Bu çalışmada HDI ve alt boyutları ile iş kazası sayıları arasındaki ilişki kısa ve uzun vadede araştırıldı. Bunun için 1990-2020 yılları arasında bazı seçilmiş OECD ülkeleri (Almanya, İngiltere, Belçika, Fransa, Çekya, Polonya, Slovakya, Macaristan ve Türkiye) için iş kazalarından kaynaklanan ölüm sayıları, insani gelişme endeksi ve alt boyutları panel veri olarak düzenlendi. İlgili değişkenlerin ülkeler için yatay kesit bağımlılığı ve homojenlik testleri dikkate alınarak ikinci nesil panel birim kök testi uygulandı. Pesaran CIPS testine göre ilgili değişkenler birinci farkta durağan elde edildi. Daha sonra iş kazaları ve insani gelişme endeksi arasında eşbütünleşme ilişkinin olduğu Westerlund testi ile elde edildi. Bu ilişkinin daha iyi anlaşılabilmesi için insani gelişmişlik endeksinin alt boyutları ile iş kazalarından kaynaklanan ölüm sayıları arasında uzun dönem ilişkiler elde edildi. Bir politika olarak kişi başına düşen milli gelir iyileştirilerek toplum refahı artırıldığında, sağlık alt yapısı güçlendirilip beklenen yaşam süresi artırıldığında ve eğitime yeni başlayan bir bireyin beklenen eğitim süresini artırmak için politikalar geliştirilip yatırımlar yapıldığında iş kazası ve iş kazasından kaynaklanan ölüm sayılarının azalacağı sonucu elde edildi. Anahtar Kelimeler

Society is a set of people connected to each other by cultural, economic and social relations. For employees, work and business life are at the center of these relationships. For this reason, Occupational Health and Safety is very important for all societies. There is a strong relationship between the socio-economic development of countries and Occupational Health and Safety. In countries where Occupational Health and Safety awareness is high, occupational accidents occur less frequently and/or fewer casualties die as a result of occupational accidents. The number of occupational accidents can be used as an indicator of the development of countries. However, the Human Development Index (HDI) is also used as an indicator of the development of countries. Increasing the value of HDI means a longer and healthier life, knowledge and a good standard of living. HDI has three sub-dimensions: health, welfare and education. In this study, the relationship between HDI and its sub-dimensions and the number of occupational accidents was investigated in the short and long term. For this purpose, the number of deaths caused by occupational accidents, human development index and sub-dimensions for some selected OECD countries (Germany, United Kingdom, Belgium, France, Czechia, Poland, Slovakia, Hungary and Turkey) between 1990-2020 were arranged as panel data. The second-generation panel unit root test was applied, taking into account the cross-sectional dependence and homogeneity tests of the relevant variables for the countries. According to the Pesaran CIPS test, the related variables were stationary at first difference. Then, the cointegration relationship between occupational accidents and human development index was obtained with the Westerlund test. In order to better understand this relationship, long-term relationships were obtained between the sub-dimensions of the human development index and the number of deaths caused by occupational accidents. As a policy, it has been concluded that the number of occupational accidents and deaths resulting from work accidents will decrease when the national income per capita is improved and the welfare of the society is increased, the health infrastructure is strengthened and the life expectancy is increased, and policies are developed and investments are made to increase the expected education period of an individual who has just started education.