Havayollarının Havalimanı Seçimini Belirleyen Faktörler: Themıs Uygulaması

Abstract

Bu çalışmanın amacı, havayolu işletmelerinin havalimanı seçimini etkileyen faktörlerin ortaya çıkarılmasıdır. Çalışmada, literatürde yer alan çalışmalardan yararlanılarak havayollarının havalimanı seçimini etkileyen 15 seçim kriteri ortaya çıkarılmıştır. Çalışmanın uygulaması aşamasında THEMIS (The Moment Integrated Solution) yöntemi kullanılmıştır. THEMIS yöntemi, 2020 yılında literatüre kazandırılan çok kriterli karar verme (ÇKKV) yöntemidir. Dolayısıyla bu çalışma, THEMIS yönteminin alan yazındaki ilk uygulaması niteliğini taşımakta olup bu açıdan özgün nitelik taşımaktadır. Çalışmanın diğer bir özgün tarafı ise geniş bir havalimanı seçim kriter havuzu oluşturularak havayollarının havalimanı seçim tercih nedenlerinin güncel olarak analiz edilmesidir. Çalışmanın bulguları, havayollarının havalimanı seçimini etkileyen en önemli kriterlerin sırasıyla uçuş bağlantıları için fırsatlar, uçakla ilgili süreçlerin verimliliği ve yolcu ile ilgili süreçlerin verimliliği olduğunu göstermektedir. Çalışma kapsamında analiz bulgularının geçerliliğinin ve güvenirliliğini test etmek amacıyla AHP yöntemi ile analiz sonuçları karşılaştırılmıştır. Yapılan sağlamlık testi, THEMIS yönteminin AHP yöntemi ile uyumlu analiz bulgularına sahip olduğunu göstermektedir. Dolayısıyla çalışmanın hem yeni bir yöntemin ilk uygulanması açısından hem de geçerlilik ve güvenirlilik açısından literatüre ve havayolu taşımacılığı endüstri paydaşlarına değerli bilgiler sunduğu değerlendirilmektedir

The aim of this study is to reveal the factors affecting the airport selection of airline companies. Using the literature, 15 selection criteria were determined. The THEMIS (The Moment Integrated Solution) method was employed in the implementation phase of the study. THEMIS method is a multi-criteria decision making (MCDM) method introduced to the literature in 2020. Therefore, this study is unique as it is the first application of THEMIS method in the literature. Another unique aspect of the study is the current analysis of the airport selection reasons of airlines by creating wide airport selection criteria. The findings of the study indicate that the most important criteria affecting the airport selection of airlines are providing opportunities for flight connections, efficiency of aircraft-related processes, and efficiency of passenger-related processes. Within the scope of the study, we compared the analysis results with the AHP method in order to test the validity and reliability of the analysis findings. The robustness test shows that the THEMIS method has analysis findings compatible with the AHP method. Therefore, it is evaluated that the study provides valuable information to the literature and air transport industry stakeholders both in terms of the first application of a new method and in terms of validity and reliability.