Türkiye’de Havaalanı Performansının CRITIC temelli EDAS Yöntemiyle Analizi

Abstract

Hava taşımacılığı endüstrisi özellikle ikinci dünya savaşından sonra hızlı bir değişim ve dönüşüm dönemine girmiştir. Bu dönemden sonra ilk aşamada, havayolu işletmelerinin yapısal değişim yaşadığı, sonraki aşamada ise havaalanı yapılarının önemli bir dönüşüm geçirdiği görülmektedir. Bu bağlamda havalimanlarının sahiplik yapısı değişmiş, havalimanlarının ticarileşmesi ve özelleştirilmesi ile ilgili çeşitli uygulamalar yaygınlaşmıştır. Bu durum havalimanı performansının incelenmesi ve havalimanlarının performans açısından karşılaştırmasını gerekli kılmıştır. Dolayısıyla bu çalışmanın amacı 2013-2019 döneminde Türkiye’de kamu tarafından (Devlet Hava Meydanları İşletmesi) işletilen havaalanlarının performansının ortaya çıkarılmasıdır. Çalışma kapsamında belirlenen 15 kriter, yolcu sayısı açısından en büyük 10 havaalanı alternatifi için, CRITIC temelli EDAS yöntemi kullanılarak performans analizi yapılmıştır. Çalışmanın sonuçları, 2013-2019 döneminde bazı havaalanları performans açısından önemli değişimler olduğunu göstermektedir. Özellikle 2015-2018 döneminde bazı havalimanlarının performans açısından kayda değer gelişim gösterdiği tespit edilmiştir. Buna karşın bulgular, ilgili dönemde meydana gelen gerek ulusal gerekse uluslararası olay, durum veya krizlerin havaalanı performans sıralamasında kalıcı bir değişikliğe neden olmadığına işaret etmektedir.

The air transport industry experienced rapid change and transformation after the second world war. After that period, in the first phase, airlines experienced structural change. In the second phase, the airport structures experienced a significant transformation. In this context, the ownership structure of airports has changed, and various practices related to the commercialization and privatization of airports have become widespread. This constrained the examination of airport performance and comparison of airports in terms of performance. Therefore, this study aims to reveal the performance of airports operated by the public in Turkey from 2013 through 2019. Performance analysis revealed by using the CRITIC-based EDAS method for the 15 criteria determined within the scope of the study and the 10 largest airport alternatives in terms of passenger numbers. The results of the study indicate that significant changes occurred in the performance of some airports in the period of 2013-2019. It has been determined that some airports have shown significant improvement in performance, especially in the 2015-2018 period. On the other hand, the findings indicate that both national and international events, situations, or crises that occurred in the relevant period did not cause a permanent change in the airport performance ranking.