Gemi trafik hizmetleri için bir karar destek sistemi model önerisi
Künye
Çağlayan, Ö. (2024). Gemi trafik hizmetleri için bir karar destek sistemi model önerisi. (Doktora Tezi). İskenderun Teknik Üniversitesi / Mühendislik ve Fen Bilimleri Enstitüsü / Deniz Ulaştırma Mühendisliği Ana Bilim Dalı, Hatay.Özet
Uluslararası Denizcilik Örgütü (IMO) denizcilik faaliyetleri kaynaklı sera gazlarının
düşürülmesine dair politikaları düzenli olarak güncellemekte ve operasyon boyutundan
önlemlerin önemini vurgulamaktadır. Denizcilik sektörlerindeki işbirlikçi çabaların daha
fazla tanınması, gereksiz demirleme sürelerini ve liman çevresindeki toplumu olumsuz
etkileyen emisyonları azaltmayı amaçlayan Tam Zamanında Varış (TZV) girişiminin
uygulanabilirliğini arttırmıştır. Bununla birlikte, denizcilik endüstrisinde verimsiz ve aynı
zamanda adil olarak değerlendirilen, İlk Gelen-İlk Hizmet Alır (İG-İHA) politikası yerine
TZV politikasının benimsenmesi gerektiği savunmaktadır. Bu beklentinin kurulu sistemler
ile karşılanması, ancak denizcilik alanlarındaki gemi trafik faaliyetlerinde mevcut teknolojik
ve beşerî kaynakları ile kilit noktada yer alan Gemi Trafik Hizmetleri (GTH) tarafından
uygulanacak sürdürülebilir bir gemi sıralama politikası ile mümkün olacaktır. Önerilen
Karar Destek Sistemi (KDS) modeli, gemilerin limana varışları sırasında ilgili kurum ve
kuruluşların önceliklerini, gelen gemilere sunulan deniz hizmet sürelerini dikkate alarak
gemi kabulü için adil ve tam sıralama çözümü sunmaktadır. KDS modeli Bulanık Analitik
Hiyerarşi Süreci (BAHS) ve PROMETHEE II metodolojilerini entegre etmekte, model
yardımıyla elde edilen gemi tam sıralama sonuçları ile İG-İHA hizmet sıralama politikası
sonuçları kıyaslandığında, denizcilik alanlarında gelen gemilerden kaynaklı karbondioksit
(CO2) emisyon miktarında %32 ile %45 arasında düşüş sağlanabildiği tespit edilmiştir.
Ayrıca önerilen model sayesinde, gemilerin fiilen bir an önce liman otorite sınırını geçmek
için yarışmaları yerine belirlenmiş kriterler altında adil bir şekilde rekabet etmeleri
sağlanabilmektedir. The International Maritime Organization (IMO) regularly revises its policies to reduce
greenhouse gas emissions from maritime activities, emphasizing the significance of
operational measures. The growing acknowledgment of collaborative endeavours spanning
maritime sectors has strengthened the feasibility of the Just-In-Time Arrival (JITA)
initiative. JITA seeks to diminish unnecessary anchorage time and emissions, adversely
affecting the environment and communities surrounding ports. A contention exists that the
JITA policy should be adopted over the prevailing First Come-First Served (FCFS) policy,
deemed ineffective and inequitable within the maritime sphere. Meeting these evolving
expectations necessitates the implementation of a sustainable ship sorting policy by Vessel
Traffic Service (VTS), which is positioned strategically within maritime traffic operations
and equipped with the requisite technological and human resources. A proposed Decision
Support System (DSS) model presents an equitable and comprehensive solution for
prioritizing ship acceptance. It considers the preferences of relevant authorities and
organizations during ship arrivals at ports and the service periods for incoming vessels. The
model integrates methodologies such as the Fuzzy Analytical Hierarchy Process (FAHP)
and PROMETHEE II. Comparing the ship ranking outcomes generated by the DSS model
with those derived from the FCFS policy reveals a substantial potential for reducing carbon
dioxide (CO2) emissions emanating from ships navigating maritime areas, estimated
between 32% and 45%. The model's efficacy lies in emission reduction and in ensuring fair
competition among ships based on predetermined criteria, mitigating the prevalent practice
of vessels striving to expedite passage across port authority borders.