Dönüşümcü ve etkileşimci liderliğin kariyerizm üzerine etkisi: Havacılık sektöründe bir araştırma

Abstract

Liderlerin tutumları ve göstermiş oldukları liderlik tarzlarının örgüt kültürüne önemli etkileri bulunmaktadır. İşletmelerde performansı ve başarıyı arttırmak yöneticilerin ve liderlerin sergilemiş oldukları başarılı liderlik tarzlarıyla mümkün olmaktadır. Örgütlerde negatif örgütsel davranış ve tutumlara yönelimin örgüt kültürüne vereceği negatif etkilerin önüne geçilmesi gerekmektedir. Bu yönelimlerin engellenmesi işletmeler için rekabet avantajı sağlayarak performansı, başarıyı ve karlılığı arttıracaktır. Modern liderlik tarzlarından olan dönüşümcü ve etkileşimci liderliğin benimsenmesi, emek yoğun bir sektör olan havacılık sektöründe, performans artışını en iyi şekilde destekleyeceği öngörülmektedir. Yapılan tez çalışmasının temel amacı havacılık sektöründe çalışan yöneticilerin algılanan dönüşümcü ve etkileşimci liderlik tarzları ile negatif bir örgütsel davranış olan kariyerizm yönelimi arasındaki ilişkinin incelenmesidir. Amaç paralelinde ise dönüşümcü ve etkileşimci liderlik tarzlarının çalışanların kariyerizm yönelimi üzerindeki etkisinin tespit edilmesi hedeflenmiştir. Araştırmada veri toplama tekniği olarak anket tekniği kullanılmıştır. Anket formunun İskenderun Teknik Üniversitesi Etik Kurulu onayı (31.10.2023-114861) alması ile veri toplama süreci başlatılmıştır. Veriler çevrim içi ortamda toplanmıştır. Veri toplama süreci 01.11.2023- 10.12.2023 tarihleri arasında gerçekleştirilmiştir. Online anket linki Linkedin üzerinden Antalya ve İstanbul Havalimanı çalışanları ile paylaşılarak, veriler toplanmıştır. Araştırmada kolayda örnekleme yönteminden yararlanılmıştır. Araştırma örneklemini Antalya ve İstanbul havalimanında çalışan 206 katılımcı oluşturmaktadır. Analiz sürecinde tanımlayıcı istatistikler ve psikometrik nitelikleri karşılayabilmek için açımlayıcı faktör ve güvenilirlik analizlerinden yararlanılmıştır. Sonrasında yapılar arasındaki ilişkiyi ve hipotez testleri için korelasyon ve regresyon analizlerinden yararlanılmıştır. Araştırma bulgularına göre, dönüşümcü liderlik ve kariyerizm arasında negatif yönlü bir ilişki tespit edilmiştir. Ayrıca dönüşümcü liderlikte meydana gelecek artışın kariyerizm eğilimini azaltacağı sonucuna ulaşılmıştır. Buna ek olarak, etkileşimci liderlik ve kariyerizm arasında bir ilişki bulgulanamamıştır. Tez araştırması sonucunda, işletmelere ve yöneticilere dönüşümcü liderlik tarzını benimseyerek çalışanların kariyerizm eğilimlerinin azaltabilecekleri yönünde öneride bulunulmuştur.

The attitudes and leadership styles of leaders have important effects on organizational culture. Increasing performance and success in businesses is possible through successful leadership styles exhibited by managers and leaders. It is necessary to prevent the negative effects of negative organizational behaviors and attitudes on organizational culture. Preventing these tendencies will increase performance, success and profitability by providing competitive advantage for businesses. It is predicted that the adoption of transformational and transactional leadership, which are among the modern leadership styles, will support the performance increase in the aviation sector, which is a labor-intensive sector, in the best way. The main purpose of this study is to examine the relationship between the perceived transformational and transactional leadership styles of managers working in the aviation sector and careerism orientation, which is a negative organizational behavior. In parallel with this purpose, it is aimed to determine the effect of transformational and transactional leadership styles on employees' careerism orientation. Questionnaire technique was used as data collection technique in the research. The data collection process was initiated after the questionnaire form was approved (31.10.2023-114861) by the Iskenderun Technical University Ethics Committee. Data were collected online. The data collection process was carried out between 01.11.2023-10.12.2023. The online survey link was shared with Antalya and Istanbul Airport employees via Linkedin and data were collected. Convenience sampling method was used in the study. The research sample consists of 206 Antalya and Istanbul airport employees. In the analysis process, exploratory factor and reliability analyses were used to meet descriptive statistics and psychometric qualifications. Afterwards, correlation and regression analyses were used to test the relationship between the constructs and hypothesis testing. According to the research findings, a negative relationship was found between transformational leadership and careerism. In addition, it was concluded that an increase in transformational leadership will decrease careerism tendency. In addition, no relationship was found between transactional leadership and careerism. As a result of the thesis research, it was suggested that companies and managers can reduce employees' careerism tendencies by adopting transformational leadership style.