Metil paraben uygulamasının gökkuşağı alabalığında (Oncorhynchus mykıss) doku spesifik yanıtları

Abstract

Bu çalışmada metil paraben’in gökkuşağı alabalıklarında (Oncorhynchus mykiss) oluşturduğu oksidatif stres aracılı hemotoksiste, hepetotoksisite ve nefrotoksisite bulgularını değerlendirmek amacıyla gerçekleştirildi. Bu amaçla her grupta 8’er balık olmak üzere 3 tekrarlı olacak şekilde 96 adet gökkuşağı alabalığı (152,25±25,10 g ve 20,09±1,11 cm) kullanıldı. Çalışmada kontrol ve metil paraben’in 3 farklı dozunun (1 mg/L, 5 mg/L, 8 mg/L) uygulandığı 4 grup oluşturuldu. Hepatosomatik indeks kontrol grubuna kıyasla 1 mg/L doz grubunda azalırken, 5 ve 8 mg/L doz grubunda artış göstermiştir. Kontrol grubu ile karşılaştırıldığında metil paraben dozu arttıkça, başlangıç ağırlığına kıyasla ağırlık artış oranı (%) azalmaktadır. Serum üre ve ürik asit değerlerinde kontrol grubuna kıyasla metil paraben gruplarında bir artış gözlenmektedir. Oksidatif hasar belirteçlerinden MDA miktarı, kontrol grubuyla karşılaştırıldığında metil paraben doz artışına paralel bir şekilde artış kaydetmektedir. Antioksidan sistemin önemli göstergelerinden GSH-Px enzim düzeyleri kontrol grubuna kıyasla metil paraben uygulaması sonucu azalma göstermektedir. Histolojik açıdan kontrol grubu karaciğer dokusu normal yapıda iken, 1 mg/L metil paraben grubunda çok az miktarda sentral vende konjesyon ve hepatositlerde hafif dejenerasyona rastlandı. 5 ve 8 mg/L metil paraben karaciğer dokusunda sinuzoidal konjesyon, hepatositlerde dejenerasyon, safra kanalında dejenerasyon ve proliferasyon ile parankimal bölgede vakuoler dejenerasyona rastlanıldı. Kontrol grubu böbrek dokusunda ise renal korpüskül ile proksimal ve distal tübüllerin normal yapıda olduğu gözlendi. 1 mg/L metil paraben grubu kesitlerinde tübül epitelinde dejenerasyonlar ve glomeruler obulasyon izlendi. 5 ve 8 mg/L metil paraben grubundan elde edilen kesitlerde ise tubul epitelinde yaygın dejenerasyonlar, glomerular atrofi ve bowman boşluğunda genişleme, nekroz, tübüllerde hidropik dejenerasyonlar, hematopoetik dokuda azalma ve melanomakrofaj merkezlerinde artış gözlendi. Kısa zincir parabenlerin iyi çözünürlülük özelliklerinden dolayı gıda, kozmetik ve ilaç sanayinde yaygın bir kullanım alanı bulan metil paraben’in sucul ekosisteme katılımı sonucunda Gökkuşağı alabalıklarında oksidatif strese neden olarak oksidan/antioksidan sistem dengesini olumsuz yönde etkilediği, karaciğer ve böbrek dokularında çeşitli lezyon oluşumuna sebebiyet verdiği görülmektedir. Bundan dolayı günlük yaşamda yaygın olarak kullanılan koruyucu madde özelliğindeki metil paraben’in sucul ekosisteme kontaminasyonunun engellenmesi ya da azaltılması gerekmektedir.

This study was carried out to evaluatethe findings of oxidatives stres-mediated hematoxicity, hepatotoxicity and nephrotoxicity caused by methylparaben in rainbow trout (Oncorhynchus mykiss). For this purpose, 96 rainbow trout (152,25±25,10 g and 20,09±1,11 cm) were used with 3 replicates, 8 fish in each group. In the study, 4 groups were formed with 3 different doses of methylparaben (1 mg/L, 5 mg/L, 8 mg/L) and a control. The hepatosomatic index decreased in the 1 mg/L dose group and increased in the 5 mg/L and 8 mg/L dose groups compared to the control group. Compared to the control group, the rate of weight gain (%) relative to the initial weight decreased as the methylparaben dose increased. An increase in serum urea and uric acid values was observed in methylparaben groups compared to the control group. The amount of MDA, one of the markers of oxidative damage, increased in parallel with the increase in methylparaben dose compared to the control group. GSH-Px enzyme levels, one of the important indicators of the antioxidant system, decreased as a result of methylparaben administration compared to the control group. Histologically, while the liver tissue in the control group was normal, a very small amount of congestion in the central vein and mild degeneration in hepatocytes were found in the 1 mg/L methylparaben group. 5 mg/L and 8 mg/L methylparaben caused sinusoidal congestion in the liver tissue, degeneration in hepatocytes, degeneration and proliferation in the bile duct, and vacuolar degeneration in the parenchymal region were found. In the control group kidney tissue, the renal corpuscle, and proximal and distal tubules were normal. In 1 mg/L methylparaben group sections, tubule epithelial degenerations and glomerular lobulation were observed. In the sections obtained from the 5 mg/L and 8 mg/L methylparaben group, diffuse degenerations in tubule epithelium, glomerular atrophy and enlargement of Bowman's cavity, necrosis, hydropic degenerations in tubules, decrease in hematopoietic tissue and increase in melanomacrophage centers were observed. Methylparaben, which is widely used in food, cosmetics, and pharmaceutical industries due to the good solubility properties of short-chain parabens, causes oxidative stress in rainbow trout when it enters the aquatic ecosystem. It also negatively affects the oxidant/antioxidant system balance and causes various lesions in liver and kidney tissues. There fore it is necessary to prevent or reduce the contamination of methylparaben, a widely used preservative in daily life, from entering the aquatic ecosystem.