Yeşil limanlarda performans kriterlerinin değerlendirilmesi üzerine nicel bir araştırma

Abstract

Dünya ticaretinde büyük payı olan deniz taşımacılığı, ülkelerin dışa açılan kapısı konumundaki limanların önemini arttırmaktadır. Ticaretin artması liman operasyonlarının artması anlamına gelmektedir, bu da limanlardaki gemi yoğunluğu, yük operasyonları ve hinterlant bölgelerine taşımacılık trafiğinin artması demektir. Liman faaliyetlerinin artması olumsuz çevresel etkileri de beraberinde getirmektedir ki denizcilik sektörü literatüre girmiş önemli çevresel felaketlere neden olabilen bir sektördür. Yol açtığı çevresel olumsuzluklar yalnızca ülke bazlı olmayıp küresel etkileri de olabilmektedir. Olumsuz çevresel etkilere karşı çevre dostu bir girişim olan ve günümüzde de yaygınlaşmaya başlayan, önemli katma değere sahip yeşil liman gönüllülük projesi hem Türkiye'de hem de diğer ülkelerde teşvik edilmektedir. Bu girişimler şu an gönüllülük noktasında olsa da gelecekte tüm limanlar için bir gereksinim olabileceği öngörülmektedir. Bu nedenle büyük yatırımlarla kurulan ve geliştirilen limanlar olumsuz çevresel etkilerinin farkındalığını yönetimlerinde ön planda tutarak ve bu doğrultuda stratejiler ve çözümler üreterek küresel rekabete kendilerini hazır tutmalıdır. Bu araştırmada Türkiye'deki limanlar için yeşil performans kriterleri belirlenmeye çalışılmıştır. Bu bağlamda liman yetkililerine belirlenen bu kriterlerin önem ağırlıkları konusunda anket uygulanmıştır. Anketteki bu kriterlerin bulanık analitik hiyerarşi süreci (AHS) yöntemi ile kendi aralarında ikili karşılaştırmaları yapılmış, Türkiye limanları için en önemli ilk üç kriterin sırasıyla tehlikeli atık elleçleme (%16,65), su kirliliği (%16,19) ve hava kirliliği (%13,70) olduğu sonucuna varılmıştır. Bu çalışmadan elde edilen sonuçlar ışığında Türkiye'deki limanlar belirlenen çevresel kriterlerin önem derecelerine göre olumsuz çevresel etkilerini azaltacak planlamalar ve girişimlerde bulunabilirler.

Maritime transportation, which has a large share in world trade, increases the importance of the ports that are the gateway to the countries' outwards. Increasing trade means increased port operations, which means increased ship traffic, cargo operations and transport traffic to the hinterland areas at the ports. Increased port activities bring along adverse environmental effects. The maritime industry is a sector that can cause significant environmental disasters that have entered the literature. The environmental negativity caused can be not only country-based but also have global effects. The green port volunteering project, an environmentally friendly initiative against adverse environmental impacts and is becoming widespread today, is encouraged both in Turkey and in other countries. Although these initiatives are currently voluntary, it is anticipated that there may be a need for all ports in the future. Thus, ports established and developed with significant investments should keep themselves ready for global competition by putting awareness of their adverse environmental impact at the forefront of their management and by producing strategies and solutions in this direction. In this research, green performance criteria for ports in Turkey tried to be determined. In this context, a survey was conducted on the importance weights of these criteria determined to the port authorities. These criteria in the survey were compared with the fuzzy analytic hierarchy process (AHP) method and it was determined what their environmental priorities were for Turkish ports. It has been concluded that the top three most important criteria for Turkish ports are, respectively, hazardous waste handling (16,65%), water pollution (16,19%) and air pollution (13,70%). Based on the results obtained from this study, the ports in Turkey can make plans and initiatives that will reduce their adverse environmental impact according to the importance of the environmental criteria determined.