İskenderun ve Mersin körfezlerinden avlananhas kefal (Mugil cephalus) ve levrek (Dicentrarchus labrax)'te mikroplastik miktarı ve bisfenol a birikimi

Abstract

Plastik atıklar denizel ekosistemlere ulaşarak, bu ortamlarda bulunan canlıları ve dolaylı olarak tüm ekosistemi olumsuz etkilemektedir. Bu olumsuz etkilerin başında atık plastiklerin parçalanarak mikroplastiklere dönüşmesi ve plastik bileşiminde bulunan katkı maddelerinin doğada çözünmesi gelmektedir. Plastik atıkların içerdiği katkı maddelerinden biri de endokrin bozucu ve kanserojen olduğu bilinen Bisfenol-A (BFA)'dır. Bu çalışma ile önemli miktarda plastik atık yüküne maruz kalan İskenderun ve Mersin körfezlerinde bulunan Asi, Deliçay, Ceyhan ve Seyhan nehirlerinin denize döküldüğü bölgelerin yakınlarından, yaz (Ağustos) ve kış (Şubat) mevsimlerinde örneklenen has kefal (Mugil cephalus) ve levrek (Dicentrarchus labrax) bireylerindeki mikroplastik varlığı ve BFA düzeyleri belirlenmeye çalışılmıştır. Örneklenen kefal ve levreklerin %88'inde mikroplastiğe rastlanılmış olup, toplamda 1340 adet mikroplastik tespit edilmiştir. Baskın mikroplastik tipinin fiber (%87), baskın rengin ise siyah (%35) olduğu gözlemlenmiştir. En düşük mikroplastik miktarının II (Dörtyol) no'lu istasyondan örneklenen balıklarda toplam 116 adet, en yüksek ise I (Samandağ) no'lu istasyondan örneklenen balıklarda toplam 576 adet olduğu tespit edilmiştir. Türlere göre tespit edilen mikroplastik miktarı ise; kefalde 1057 adet (%78) ve levrekte 283 adet (%21) olarak belirlenmiştir. Örneklenen balıklardaki BFA birikim düzeylerinin; kefallerin kas dokusunda 0,057±0,045 ng/g ile 1,076±0,151 ng/g aralığında, karaciğer dokusunda 0,056±0,440 ng/g ile 1,008±0,556 ng/g aralığında, levreklerin kas dokusunda 0,154±0,048 ng/g ile 0,961±0,469 ng/g aralığında, karaciğer dokusunda ise 0,056±0,440 ng/g ile 0,787±0,431 ng/g aralığında olduğu tespit edilmiştir. Her iki balık türünde de en düşük BFA birikimi I no'lu istasyon (Samandağ)'dan, en yüksek ise IV no'lu istasyon (Mersin)'dan örneklenen balıklarda saptanmıştır.