Küreselleşme sürecinde sağlık harcamalarının finansmanı Brics-t ülkeleri örneği

Abstract

Son yıllarda küresel ekonomiler, beşeri sermayenin önemli bir unsuru olarak görülen sağlık alanına daha fazla önem verdikleri göze çarpmaktadır. Çünkü, sağlık alanına yapılan yatırım ve harcamaların arttırılması ile bireyin yaşam kalitesi yükselmekte, işgücü verimliliği bu durumdan olumlu etkilenerek ekonomik büyüme ve kalkınmanın gerçekleşmesi sağlanmaktadır. Ancak, son 30 yılda gelişmekte olan ülkelerde epidemiyolojik geçiş, yaşanan ekonomik krizler, demografik gelişmeler, nüfusun yaşlanması ile artan kronik hastalıklar sağlık harcamalarını dünya genelinde artmasına neden olmuştur. Bu durum, küresel olarak ülkelerin sağlık finansman sistemlerini ileriye dönük planlamasını gerekli kılmıştır. Özellikle, 1980’li yıllardan sonra hız kazanan küreselleşme hareketiyle tasfiye sürecine giren refah devletinde sağlık hizmetleri neoliberal politikalarla tekrar şekillenmiş, devletin bu alandaki çekilmesiyle özel sektöre bırakılan sağlık hizmetlerinin sunum ve finansmanında da köklü değişiklikler yaşanmıştır. Bu çalışmanın amacı, yükselen ekonomiler olarak bilinen BRİCS-T ülkelerinde küreselleşme ile sağlık harcamaları arasında bir nedensellik ilişkisi olup-olmadığı hususunu makroekonomik değişkenler kullanılarak panel veri analizi yöntemiyle ortaya koymaktır. Çalışma; 2000-2018 dönemini kapsayan 19 yıllık verilerden oluşmaktadır. Çalışmamda kullanılan değişkenler; Ticari Açıklık, KOF Küreselleşme Endeksi, Kişi Başına Düşen Sağlık Harcamaları, Toplam Sağlık Harcamalarının GSYİH içindeki payı, Devlet Sağlık Harcamalarının GSYİH içindeki payı ve Özel Sağlık Harcamalarının GSYİH içindeki payıdır. Panel nedensellik testi sonuçlarına göre, TA'dan SHY'ye doğru çift yönlü, SHY'den TA'ya doğru tek yönlü, KOF'tan SHY'ye doğru çift ve tek yönlü, TA'dan KBG'ye doğru çift ve tek yönlü, KBG'den TA'ya doğru tek yönlü, KBG'den KOF'a doğru çift yönlü, KOF'tan KBG'ye doğru tek yönlü, TA'dan DSH'ye doğru çift ve tek yönlü, DSH'den TA'ya doğru tek yönlü, KOF'tan DSH'ye doğru tek yönlü, TA'dan ÖSH'ye doğru çift yönlü, ÖSH'den TA'ya tek yönlü, KBG'den ÖSH'ye tek yönlü, ÖSH'den KBG'ye yine tek yönlü, KBG’den DSH’ye doğru tek yönlü, DSH’den, KBG’ye doğru ise yine tek yönlü granger nedensellik ilişkisi tespit edilmiştir.

In recent years, global economies have given more importance to the field of health, which is seen as an important element of human capital. Because, with the increase in investments and expenditures in the field of health, the quality of life of the individual increases, labor productivity is positively affected by this situation, and economic growth and development are achieved. However, in the last 30 years, the epidemiological transition, economic crises, demographic developments, aging of the population and increasing chronic diseases in developing countries have led to an increase in health expenditures worldwide. This situation has made it necessary for countries globally to plan their health financing systems forward. Especially in the welfare state, which entered the liquidation process with the globalization movement that gained momentum after the 1980s, health services were reshaped with neoliberal policies, and radical changes were experienced in the presentation and financing of health services left to the private sector with the withdrawal of the state in this area. The aim of this study is to reveal whether there is a causal relationship between globalization and health expenditures in BRICS-T countries, known as emerging economies, by using macroeconomic variables by panel data analysis method. Study; It consists of 19 years of data covering the period 2000-2018. The variables used in my work; Trade Openness, KOF Globalization Index, Per Capita Health Expenditures, Share of Total Health Expenditures in GDP, Share of Government Health Expenditures in GDP and Share of Private Health Expenditures in GDP. According to the panel causality test results, bidirectional from TA to SHY, unidirectional from SHY to TA, bidirectional from KOF to SHY, bidirectional from TA to KBG, KBG to TA unidirectional, KBG to KOF bidirectional, KOF to KBG unidirectional, TA to DSH bidirectional and unidirectional, DSH to TA unidirectional one-way from KOF to DSH, two-way from TA to OSH, one way from OSH to TA, one-way from KBG to OSH, one-way from OSH to KBG, A unidirectional Granger causality relationship was found from BPG to DSH, and unidirectional from DSH to KBG.