Türk Konseyi üyesi ülkelerin ürün bazında dış ticaret uzmanlaşma analizi

Abstract

Bu tez çalışmasında Türk Konseyi üye ülkelerinin ürün bazında dış ticaret uzmanlaşması analizine odaklanmaktadır. Üye ülkelerin dış ticaret uzmanlaşması, her bir ülkeninhangi ürün veya ürün gruplarında rekabet avantajına sahip olduğunu ve ihracatta öne çıktığını belirlemeyi amaçlamaktadır. Türk Konseyi üye ülkeleri arasında dış ticaret uzmanlaşması analizi yapılırken, her ülkenin ihracat verileri, ithalat verileri ve dış ticaret dengesi gibi faktörler dikkate alınır. Bu veriler, ülkelerin dış ticaret potansiyelini değerlendirmekiçinkullanılır. Çalışmada Lafay ve Net Ticaret Endeks değerleri kullanılmıştır. Analizsonuçlarına göre, Türk Konseyi üye ülkeleri arasında farklı ürünlerde uzmanlaşmaverekabet avantajı olduğu tespit edilmiştir. Türkiye tekstil ve hazır giyim sektöründe güçlüdür, Azerbaycan enerji kaynakları ve petrol ürünleri ihracatında öne çıkmaktadır, Kazakistantarım ürünleri ve minerallerde rekabet avantajına sahiptir, Kırgızistan doğal kaynaklaradayalı ürünlerde uzmanlaşmıştır ve Türkmenistan doğal gaz ve petrokimya ürünleri ihracatında güçlüdür. Bu uzmanlaşma analizi, Türk Konseyi üye ülkeleri arasında ticaretinteşvik edilmesi ve işbirliğinin geliştirilmesi için önemli bir bilgi sağlamaktadır. Üye ülkeler, bu analiz sonuçlarına dayanarak ticaret politikalarını belirleyebilir, ihracat potansiyellerini artırabilir ve ticaretteki işbirliği fırsatlarını değerlendirebilir.

This thesis focuses on the analysis of the product-based foreign trade specializationof themember countries of the Turkic Council. The aim is to determine the foreigntradespecialization of each member country, identifying the product or product groups inwhichthey have a competitive advantage and excel in exports. In conducting the analysis of foreigntrade specialization among the Turkic Council member countries, factorssuch as export data, import data, and trade balance of each country are taken into account. These data are utilizedto evaluate the foreign trade potential of the countries. The Lafay and Net Trade Indexvaluesare employed in the study. According to the analysis results, it is determined that thereisspecialization and a competitive advantage in different products among the Turkic Council member countries. Turkey is strong in the textile and ready-made garment sector, Azerbaijanstands out in the export of energy resources and petroleum products, Kazakhstanhasacompetitive advantage in agricultural products and minerals, Kyrgyzstan specializes innatural resource-based products, and Turkmenistan is robust in the export of natural gas andpetrochemical products. This specialization analysis provides crucial informationfor promoting trade and enhancing collaboration among the Turkic Council member countries. Based on these analysis results, member countries can formulate trade policies, increaseexport potentials, and evaluate cooperation opportunities in trade.